Ελεημοσύνη, κενοδοξία και φιλαργυρία
Και αν προσφέρω ελεημοσύνη σε αυτόν, που πράγματι έχει ανάγκη, και δοκιμάσω φιλαργυρία, ώστε να μην του δώσω κάτι περισσότερο, τί πρέπει να κάνω; Να δώσω περισσότερο, για να κατανικήσω την φιλαργυρία ή να προσπαθήσω να μη δώσω λιγότερο από όσο έχει ανάγκη;
Εάν πάλι ο λογισμός της κενοδοξίας με προτρέπει να δώσω περισσότερα και ενεργώ έτσι από ντροπή ή για να φανώ ευχάριστος στους ανθρώπους, τί να κάμω; να δώσω λιγότερα, για να κατανικήσω το πάθος, οπόταν δεν ικανοποιώ τις ανάγκες του, ή να δώσω όσα χρειάζεται ο συνάνθρωπός μου, για να εφαρμόσω την εντολή;
Απάντησε ο Γέροντας: Εάν ενοχλείσαι από φιλαργυρία κατά την ώρα της ελεημοσύνης, να ενεργήσεις συμφώνα με τη δυνατότητα που έχεις· δηλαδή εφ’ όσον έχεις περισσότερα, να δώσεις περισσότερα, εφ’ όσον όμως έχεις λίγα, τότε να περιορισθείς να προσφέρεις μόνον αυτά που έχει ανάγκη. Εάν πάλι σε πολεμούν οι λογισμοί της κενοδοξίας ή της ανθρωπαρέσκειας, για να προσφέρεις λιγότερα ή περισσότερα ποσά, συ να περιορίσεις την ελεημοσύνη σου στα όρια της πραγματικής ανάγκης του συνανθρώπου σου και να μη δώσεις ούτε περισσότερα ούτε λιγότερα. (Αγ. Βαρσανούφιος)
Πνευματική ελεημοσύνη
Αδελφέ μου, η Αγία Γραφή μας διδάσκει να λυτρωθούμε με τις ελεημοσύνες από το βάρος των αμαρτιών μας, και με την συμπάθεια προς τους φτωχούς από την ευθύνη των αδικιών μας. Βεβαία, θα μου πεις, πώς να κάνω ελεημοσύνη, αφοί δεν έχω χρήματα; Μάλιστα· αλλά έχεις όμως θελήματα! Κόψε τα θελήματά σου και φύλαξε την υπακοή στο θέλημα του Θεού και με αυτό τον τρόπο εργάζεσαι το αγαθό. Δεν έχεις τη δύναμη να ευεργετήσεις τον φτωχό με υλικά αγαθά; Ευεργέτησέ τον με την καλή σου διάθεση!
Όταν ο συνάνθρωπός σου σε ενοχλήσει, σε βλάψει, σου κάνει, εν πάση περιπτώσει, κακό, συγχώρεσέ τον σύμφωνα με την εντολή του Κυρίου· αυτό θα είναι για σένα η μεγαλύτερη ελεημοσύνη. Εάν ζητάμε ειλικρινά από το Θεό να μας συγχωρέσει για τις αμαρτίες μας, έχουμε και εμείς υποχρέωση να συγχωράμε τον συνάνθρωπό μας, για οτιδήποτε κακό μας έκαμε· τότε μόνο θα συγχωρηθούμε από τον Κύριο, όταν και εμείς συγχωρήσουμε.
Είναι σπουδαίο να σκορπά τα χρήματά του στους πτωχούς αυτός που έχει· το να συγχωρείς όμως από την καρδιά σου τους ανθρώπους για τα σφάλματά τους, είναι τόσο ανώτερο από το πρώτο, όσο και η ψυχή, κατά την ουσία της, είναι πιο πολύτιμη από το σώμα· το δεύτερο δε αυτό ισχύει αποτελεσματικότερα για τη λύτρωση από τήν αμαρτία.
Όσοι ζητήσαμε από το Θεό άφεση αμαρτιών και τη λάβαμε, έχουμε χρέος να συγχωράμε τον πλησίον μας· εάν όμως δεν το κάνουμε αυτό, αλλά παραμένουμε αδιάφοροι και εκδικητικοί απέναντι αυτών που μας λύπησαν, τότε μοιάζουμε με τον πονηρό εκείνο δούλο της Ευαγγελικής περικοπής, που ενώ ο ίδιος πήρε από τον Δεσπότη την άφεση του χρέους των μυρίων ταλάντων, εν τούτοις αυτός δεν χάριζε ένα παραμικρό χρέος εκατό δηναρίων σε κάποιο σύνδουλό του, που τον παρακαλούσε. Πόσο δίκαια ήταν η κατηγορία, που του απηύθυνε ο Κύριος. Όπως είναι γνωστό, ο Κύριος οργίστηκε εναντίον του άσπλαχνου αυτού δούλου και τον παρέδωσε στους βασανιστές, μέχρι να τα εξοφλήσει όλα. Γι’ αυτό και σε διάφορες άλλες περιπτώσεις ο Κύριος ελεεινολογεί όσους δείχνουν απέναντι στους συνανθρώπους τους σκληρότητα και ασπλαχνία, ενώ οι ίδιοι έγιναν πλούσιοι από τις ευεργεσίες του Θεού προς αυτούς. Στους ανθρώπους αυτούς απευθυνόμενος ο Κύριος λέει· αλλοίμονο σε σας τους πλουσίους, διότι βρίσκεστε πολύ μακρυά από τη θεία βοήθεια.
Είναι δυνατόν λοιπόν ένας άνθρωπος να πλουτίσει και χωρίς χρήματα· πλούσιος είναι και εκείνος που υπερέχει των άλλων κατά την ικανότητα της ομιλίας, τους θησαυρούς των γνώσεων, την οποιαδήποτε προς τον συνάνθρωπο φιλανθρωπία και εν γένει κατά τα προσόντα εκείνα, τα όποια έχουν χαριστεί στους ανθρώπους. Τα έλαβε δε αυτά σε αυξημένο βαθμό, για να τα μεταδώσει και σε άλλον που τα στερείται. Εάν όμως δεν φροντίζει να τα μεταδώσει στους συνανθρώπους του, αλλά ζηλότυπα τα κρατά όλα για τον εαυτό του, τότε ταιριάζει και σε αυτόν ή ίδια επίπληξη του Κυρίου· αλλοίμονο σε σένα, διότι βρίσκεσαι μακρυά από τη θεία βοήθεια. (Αγ Μάρκος ο Ασκητής)
Ελεημοσύνη δεν είναι μόνο να δώσουμε χρήματα σε κάποιον.
Μπορούμε να παρηγορήσουμε ένα πενθούντα. Να ενισχύσουμε έναν άνθρωπο ο οποίος έχει ταλαιπωρηθεί στη ζωή του. Αυτά είναι πνευματική ελεημοσύνη. Να συμπαρασταθούμε σε κάποιον όταν αδικείται. Αυτό είναι μεγάλη, ύψιστη ελεημοσύνη. Ανώτερη από την υλική. Τέτοιες ελεημοσύνες μπορεί να τις κάνη και ο φτωχός. Μπορεί να συμπαρασταθεί σ’ ένα πονεμένο. Ο φτωχός μπορεί να είναι υγιής κι ένας άλλος να έχει μεν χρήματα, αλλά να είναι άρρωστος, να είναι κατάκοιτος. Εκεί ο φτωχός προσφέρει ελεημοσύνη. Με το να πάει να καθίσει λίγες ώρες να του κάνει συντροφιά. Να πάει να του ψωνίσει. Να τον ταΐσει ενδεχομένως. Ελεημοσύνη δεν είναι μόνο να δώσουμε χρήματα ή πράγματα σε κάποιον.
Κι ακόμη μεγαλύτερη ελεημοσύνη απ’ όλες, είναι να προσφέρουμε σε κάποιον τον ίδιο τον Κύριο μας. Να τον κάνουμε, δηλαδή, να γνωρίσει τον «μόνον αληθινόν Θεόν και ον απέστειλεν Ιησούν Χριστόν». Να γίνουμε αφορμή και με το λόγο μας, αλλά πιο πολύ με το παράδειγμά μας, να πλησιάσει κάποιος το Χριστό. Σε καμία περίπτωση όμως με την πρόφαση της πνευματικής ελεημοσύνης να μην αμελούμε την υλική. «Ταύτα έδει ποιήσαι κακείνα μη αφιέναι».
(Αρχιμ. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου